Πολιτικοί άνδρες του 20 αιώνα – Αθηναγόρας Α’

( Στην φωτογραφία εμφανίζονται εκτός από τον αείμνηστο Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα , ο επίσκοπος Φιλαδέλφειας, οι ιερείς του Αγίου Δημητρίου πατέρες Δημήτριος και Γαβριήλ ο διάκονος Τσινάρας ο πρωτοσύγκελος του Πατριαρχείου Αγάπιος κατά την είσοδο τους στον Ι.Ν Αγ. Δημητρίου Ταταούλων ).

​​Στο πάνθεον των πολιτικών ανδρών του 20 αιώνα τα ονόματα σπρώχνονται, εστιάζονται , σβήνονται,καλύπτονται , δίχως να εξάγεται μια φυσική ομογένεια , όσο η συσχέτιση τους είναι ετερόκλητη στην εικόνα ενός αιώνα τεμαχισμένου, ευμετάβλητου και διακεκομμένου Οι μεγάλοι πολιτικοί άνδρες έχουν εξασφαλίσει την θέση τους στην ιστορία.

Σ’ αυτό το πάνθεον υπάρχουν άνδρες όλων των κατηγοριών, μεταξύ και αυτών θρησκευτικοί ηγέτες που η παρουσία τους έπαιξε και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική υπόθεση.

Α' Μέρος

Αθηναγόρας Α’

Στην σημερινή μας έρευνα θα μιλήσουμε για τον ιστορικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα Α΄.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, κατά κόσμο Αριστοκλής Σπύρου, γεννήθηκε στα Τσαραπλανά (το σημερινό Βασιλικό) του Πωγωνίου.

Σπούδασε στην Κόνιτσα, στα Γιάννενα και στην Θεολογική Σχολή Χάλκης. Ως αρχιδιάκονος στάλθηκε στην Βόρεια Μακεδονία. Υπήρξε ο κύριος οργανωτής της ελληνόφωνου εκπαίδευσης των γηγενών Ελλήνων Μακεδόνων με θαυμαστή εκκλησιαστική δράση (1909-1918).

Όμως οι Σλάβοι και Αρβανίτες πέτυχαν την απομάκρυνση του κατά την γαλλική κατοχή της,το 1918. Παρέμεινε για λίγο στο Άγιο Όρος (Μεγίστη Λαύρα και Μυλοπόταμος) και λόγω της γλωσσομάθειας του, τον κάλεσε ο Μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος στην Αθήνα και ανέλαβε Γραμματέας του μέχρι την βίαιη απομάκρυνση του από τους βασιλικούς(1920) Παρέμεινε στην αφάνεια ως γραμματέας του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου μέχρι την επανάσταση του 1922,όταν εξελέγη Μητροπολίτης Κερκύρας και Παξών.(1923-1930).

Η ποιμαντορική του δράση στην Κέρκυρα καθώς και η αντίσταση του κατά των ιταλικών προκλήσεων, άφησαν εποχή. Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε διεθνή συνέδρια. Στην Λωζάνη και στο Λονδίνο αλλά και στην Ορθόδοξη Διάσκεψη του Αγίου Όρους (1930) .

Η γενική εκτίμηση στο πρόσωπο του στάθηκε αφορμή να θεωρηθεί ως το πλέον κατάλληλο πρόσωπο για να ενώσει τον διχασμένο εθνικά και εκκλησιαστικά Ελληνισμού των Η.Π.Α. . Γι’ αυτό και το Φανάρι , δια του πατριάρχου Φωτίου και η Αθήνα , δια του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον κατέστησαν Αρχιεπίσκοπο Αμερικής (!931-1948). Σαν πρωτοπόρος οργάνωσε και συγκρότησε την θρησκευτική ομοψυχία των Ελλήνων Αμερικής. Ο αγώνας του δεν στράφηκε μόνο στην μεγάλη ποιμαντορική και εκπαιδευτική δράση αλλά και στην προσπάθεια να αποκτήσει η εκεί Εκκλησία την οικονομική ανεξαρτησία της, έναντι κάθε άλλου παράγοντα. Κατά την περίοδο της κατοχής (1941-1944) με παναμερικανικούς εράνους βοήθησε τους συμπατριώτες του στην πατρίδα.

Και λόγω της προσωπικής του φιλίας με τους Προέδρους Ρούσβελτ και Τρούμαν στάθηκε ευεργετικός στην σύνταξη του σχεδίου ΜΑΡΣΑΛ. Όπως θα δούμε πιο κάτω η υγεία του Πατριάρχου Μαξίμου είχε κλονισθεί, και μία μέρα του Νοεμβρίου του 1948 προσγειώνεται στο αεροδρόμιο του Αγίου Στεφάνου της Κωνσταντινουπόλεως το αεροπλάνο του Προέδρου Τρούμαν . Το Αεροσκάφος μεταφέρει ένα σπουδαίο επιβάτη :τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής , τον σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αθηναγόρα και ο οποίος αναλαμβάνει την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τον Νοέμβριο του 1948 εκλέγεται οικουμενικός Πατριάρχης λόγω κλονισμού της υγείας του Πατριάρχου Μαξίμου Ε’ . Ενθρονίζεται 27 Ιανουαρίου 1949.

Η άνοδος στον Πατριαρχικό θρόνο θεωρήθηκε ως γεγονός ανάλογο με την σωστική του παρέμβαση στον Ελληνισμό της Αμερικής . Μεγάλες ήταν και οι προσδοκίες της Ρωμιοσύνης της Πόλης για την μειονοτική προστασία και ελεύθερη προκοπή της, ύστερα από την ύπουλη δοκιμασία της κατά την περίοδο της κατοχής, όταν η Τουρκία ερωτοτροπούσε με τον άξονα.

Η Πατριαρχία του Αθηναγόρα άρχισε με λαμπρή προοπτική. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν στην πλέον αγαθή περίοδο.Το Πατριαρχείο γινόταν αυτό που ήταν προ του 1923 . Άρχισε μια δυνατή προσπάθεια για να ανακτήσει το περιορισμένο διεθνές κύρος του, ιδίως μετά την μεταπολεμική προσπάθεια της σοβιετικής εξουσίας να χρησιμοποιήσει και την Εκκλησία της Ρωσίας.στην επέκταση των προπαγανδιστικών δήθεν ειρηνιστικών του προθέσεων, μέχρι την πλήρη διάβρωση των αστικών καθεστώτων των ευρωπαϊκών κυρίως κρατών………….

 

Β' Μέρος

………Η δήθεν “Πανορθόδοξος” Διάσκεψη της Μόσχας το 1948, ήταν ένα εγερτήριο ξύπνημα των κυβερνήσεων του ελεύθερου κόσμου, για να αντιληφθούν την αξία του Φαναρίου την προάσπιση της ελευθερίας των λαών, έναντι ενός οργάνου του σταλινικού κατεστημένου, που άπλωνε την κυριαρχία του όπου είχε πατήσει ο “Ερυθρός Στρατός”ανεξάρτητα από την επίσημη εκδοχή της κρατικής Αθεΐας.

Εκείνη την κρίσιμη στιγμή στέκεται όρθιος ο Αθηναγόρας και προσπαθεί να διασπάσει το φράγμα της απομόνωσης της ελληνόφωνης Ορθοδοξίας, πράγμα που επέτυχε. Μεγάλο του δυστύχημα της πατριαρχίας του ήταν η ανακίνηση του κυπριακού ζητήματος και η ανάμειξη σ’ αυτό της Τουρκίας από την Βρεταννική διπλωματία.

Κορύφωση της κρίσεως στο θέμα ήταν τα Σεπτεμβριανά του 1955 και οι μετά οι διωγμοί της Ρωμιοσύνης από το Λαϊκό Κόμμα της τότε κυβέρνησης. Η κάθετη μείωση της ομογένειας από την Πόλη και των νησιών, έφερε την Μεγάλη Εκκλησία στο ναδίρ της δοκιμασίας της (1955-1968).

Μόλις όμως μετριάζονταν τα μέτρα της κυβέρνησης και ανέπνεε πάλι το Φανάρι , ο Αθηναγόρας και οι συνεργάτες του άρχιζαν την Διορθόδοξο και Διαχριστιανική διακονία τους για για να φανερώσουν το μήνυμα της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο Κόσμο αλλά και να καταδείξουν την ζωτικότητα , την παρουσία και την παρρησία του κέντρου του ανατολικού Χριστιανισμού. αυτού που έμεινε ελεύθερο από την καταπίεση του αθεϊστικού σοβιετικού συστήματος για να προασπίζεται τα δικαιώματα των υποδούλων στον κομμουνισμό ορθοδόξων λαών. Έτσι άρχισε τις αποστολικές περιόδους στα αρχαία Ορθόδοξα Πατριαρχεία, για την σύγκληση των Πανορθοδόξων Διασκέψεων , με στόχο να δώσει την ευκαιρία της ελεύθερης έκφρασης των σκλαβωμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και για ενδυναμώσει την αντίσταση τους , αλλά και για να φανερωθεί η διεθνής παρουσία της Ορθοδοξίας ως μια μέγιστη πνευματική δύναμη .

Άπλωσε το χέρι συναδέλφωσης και προς την δυτική Χριστιανοσύνη. Ιστορικές παραμένουν οι συναντήσεις στα Ιεροσόλυμα, την Πόλη και την Ρώμη με τον Προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και οι προσπάθειες του για την έναρξη του διαλόγου με όλες τις Εκκλησίες και Ομολογίες. Ταυτόχρονα, ευλόγησε και τις προσπάθειες για την ανακαίνιση των πατερικών , ποιμαντικών ,οικουμενικών σπουδών , με την ίδρυση ιδίων κέντρων στην Θεσσαλονίκη, την Κρήτη και την Γενεύη. Σπουδαία υπήρξε η συμβολή του , μετά το 1963 , στην αναγέννηση της Αγιωνύμου Πολιτείας και της Πάτμου. Κατά την πατριαρχία του αναπτύχθηκε και η εκκλησιαστική οργάνωση της Ευρώπης και έγινε αναδιοργάνωση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Σε προχωρημένο γήρας , συνέπεια πτώσης στην θερινή του διαμονή στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης , εξεμέτρησε τον βίον του και κηδεύτηκε με πανχριστιανικό και πανορθόδοξο πένθος. Ετάφη στο κοιμητήριο των Πατριαρχών , στην Μονή της Ζωωδόχου πηγής (Μπαλουκλή) της Κωνσταντινουπόλεως (1972), καταλειπών μνήμην μεγαλόπνοου οραματιστή Πατριάρχη , που άφησε βαθιά τα ίχνη του , όπου και αν ή Εκκλησία τον ανύψωσε. Η εκκλησιαστική ιστορία των γενεών που έρχονται , θα εκτιμήσει την προσφορά του στον Λαό του Θεού , ως μια από τις πλέον σημαντικές του 20ου αιώνα.

Έρευνα κειμένων. Αρχείο.
Γιώργος Εξαρχόπουλος

*** Οι γνώμες , οι απόψεις που διατυπώνονται ή τα επιχειρήματα που τυχόν χρησιμοποιούνται στα άρθρα που αναρτώνται από την σελίδα μας, δεσμεύουν μόνο τους συντάκτες τους.

Επικοινωνία / İletişim

Κοινότης  Ταταούλων /

Aya Dimitri Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı

Διεύθυνση  / Adres : 

Ateşböceği şok. No.2 Kurtuluş,İstanbul

Τηλέφωνο / Telefon :

(+90) 2122506248 , 2122547506

Σελίδα της Αστικής Σχολής

Σελίδα της Κοινότητας

Youtube