Το έπος του 1821 είναι γιομάτο με ανθρώπους που σήκωσαν στην ράχη τους το μεγαλύτερο μέρος της επανάστασης , αυτοί που είδαν την υπέρτατη θυσία σαν χρέος τους, αυτοί που μπορούν να διηγηθούν ένα κατόρθωμα τους με τον πιο απλό τρόπο χωρίς να έχουν συναίσθηση , ότι αυτό που έκαναν ήταν ένας πηγαίος ηρωισμός , αυτοί οι άνθρωποι με την δυνατή καρδιά και τα παστρικά χέρια , αφού τα δώσουν όλα στον αγώνα χωρίς κανέναν υπολογισμό , στο τέλος πεθαίνουν στην ψάθα και δεν φροντίζουν ν’ αφήνουν στους μετέπειτα ούτε το όνομα τους και τούτο γιατί ο σκοπός τους δεν ήταν η δόξα, αλλά η πίστη.
Έδρασαν και δούλεψαν ειλικρινά για την μεγάλη υπόθεση, άνθρωποι που η προσφορά τους έφτασε στην υπέρτατη θυσία, έφυγαν χωρίς ν’ αφήσουν κανένα ίχνος από το μεγάλο τους πέρασμα. Η σημερινή γενιά νοιώθει το πέρασμα τους σαν δροσιά που πέφτει την νύχτα.
Έτσι κι’ αυτοί που έδρασαν αθόρυβα κι’αφού μας λευτέρωσαν, ύστερα συλλογιόμαστε: κάποιοι έδρασαν, όλο αυτό το έργο μόνον που μας άφησαν δεν μπορεί να είναι αυτονών των πέντε δέκα που ξέρουμε, θάταν κι’άλλοι πολλοί , πολλοί μα άγνωστοι.
Έτσι πέρασε μια γυναίκα ανάμεσα στις φλόγες του 21.
Μαριγώ Ζαραφοπούλα.
Μια γυναίκα απ’τις λίγες που μυήθηκαν την Φιλική Εταιρία στις αρχές του 1821 . Άρχισε την δράση της στην Πόλη από τα Ταταύλα όπου είχε γεννηθεί μαζί με τον αδελφό της Χατζή-Βασίλη Σαράφη προτού ο Ασημάκης Θεοδώρου (*) προδώσει τα μυστικά της οργάνωσης στις οθωμανικές αρχές, ανέλαβε, χρησιμοποιώντας τις γνωριμίες της με διάφορους αξιωματούχους, να πληροφορηθεί λεπτομέρειες για το συμβάν, αποστολή την οποία έφερε εις πέρας.
Έγινε πιστή συνεργάτης των: Περραιβού, Παπαφλέσσα, Χρυσοσπάθη και Αγγαλόπουλου, έδωσε πολλές φορές χρήματα στην “Εφορία της Πόλης “, πέτυχε τη δραπέτευση των γιων του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που διέμεναν στην Πόλη ως αιχμάλωτοι. Όταν αποκαλύφθηκε η συμμετοχή της ίδιας αλλά και του εμπόρου αδελφού της, Χατζηβασίλη, στη Φιλική Εταιρεία, γνώρισε διώξεις ενώ ο αδελφός της καρατομήθηκε στις 23 Απριλίου 1823.
Τελικά, μετά από μεγάλες ταλαιπωρίες, η Ζαραφοπούλα κατάφερε να μεταβεί στην Υδρα, κομίζοντας μαζί της
μεγάλο χρηματικό ποσό το οποίο διέθεσε για τις ανάγκες της Επανάστασης.
Στην Πελοπόννησο χρησιμοποιήθηκε από τους Κολοκοτρώνη και Υψηλάντη ως κατάσκοπος εντός της Τριπολιτσάς και του Ναυπλίου.
Τα επόμενα χρόνια, χρηματοδότησε την εκστρατεία του Φαβιέρου στην Κάρυστο καθώς και την αντίστοιχη του
Χατζημιχάλη Νταλιάνη στην Κρήτη.
Μεσούσης της Επανάστασης, παντρεύτηκε τον αξιωματικό Γεώργιο ή Θεόδωρο Στεφάνου(**) ο οποίος σκοτώθηκε μαχόμενος, αποκτώντας μαζί του δύο παιδιά.
Η Ζαραφοπούλα δεν λυγίζει ούτε από τη αγχόνη του αδελφού, ούτε από τον άδικο χαμό του συζύγου και συνεχίζει την δράση της ώσπου τελειώνει η σκλαβιά μαζί και η μεγάλη της περιουσία. Μόνη πια με τα δυο ανήλικα παιδιά της έρχεται να συνεχίσει την ζωή της σαν όλους τους απλούς ανθρώπους σαν να μην συνέβη τίποτα. Με τα χρόνια που ακολουθούν είναι δύσκολα . Οι στερήσεις και οι ταλαιπωρίες την γονατίζουν και η αδιαφορία του κράτους την πληγώνει θανάσιμα. Οι επιτήδειοι και οι ψευτοφιλόδοξοι μπαίνουν μπροστά, προβάλλουν τίτλους για ηρωισμούς που δεν έκαναν και παίρνουν αποζημιώσεις και συντάξεις και οι πραγματικοί αγωνιστές παραγκωνίζονται και ζητιανεύουν.
Ο καιρός πέρασε με την ελπίδα του αύριο. Πολλές φορές εζήτησε μια συνταξιούλα, ένα κάτι ελάχιστο για να μπορέσει να σταθεί στην ζωή, αυτή και τα παιδιά της, σκληροί όμως και άπονοι οι τότε ιθύνοντες την άφησαν να πεθάνει σε έσχατη ένδεια χωρίς “ν’ αξιωθεί μιας ελάχιστης αμοιβής” για τις θυσίες που έκανε .
Κανένας ιστορικός δεν την αναφέρει , κανείς απ’ όσους έγραψαν τόμους ολόκληρους για τα απομνημονεύματα τους δεν βρέθηκε να γράψει και δυο λόγια για κείνη.
Έπρεπε να ανεβεί τον Γολγοθά των ηρώων, να ξεκληριστεί το σπίτι της, να θυσιαστούν ο αδελφός της και ο άντρας της , να χάσει την περιουσία της , να δει τα παιδιά της να υποφέρουν, “να καταστεί σχεδόν άχρηστος και να στερηθεί και αυτού του επιούσιου “, γριά πλέον για να αναγκαστεί να υποβάλει μια αίτηση εζήτησε μια μικράν βοήθεια δια του Τζαβέλα (1865) από το κράτος, αλλά ουδέν έλαβε. Κι’ ας είχε προσκομίσει στην εξεταστική επιτροπή τέσσερα πιστοποιητικά των Κολοκοτρώνη, Χατζηχρήστου Νικηταρά που βεβαίωναν την δράση της κι’ απ’ αυτά που ευτυχώς εσώθησαν για να μάθουμε κι’ εμείς λίγα πράγματα από την ζωή της. Αλλιώς θα έμενε κι’ αυτή άγνωστη και λησμονημένη όπως μένουν όλοι εκείνοι που ξεκινούν για τον αγώνα με σκοπό τους την πίστη και όχι το κέρδος ή την δόξα.
Πέθανε άπορη μετά το 1865, έτος κατά το οποίο αιτήθηκε σύνταξη από την Επιτροπή Εκδουλεύσεων.
(*) Ασημάκης Θεοδώρου
Γραμματέας του Πασόμπεη στην Τριπολιτσά από το 1807 έως το 1812. Έγινε μέλος στην Φιλική Εταιρία το 1818 στην Αίγυπτο . Δεν έμεινε πολύ, το 1819 εγκαταστάθηκε στην Πόλη. Σύμφωνα με τα αρχεία των Φιλικών της Οδησσσού τους ζήτησε χρήματα και επειδή δεν του τα έδωσαν πήγε στον Χαλέτ Εφέντη και παρέδωσε όλα τα σχέδια για την επανάσταση των λαών των Βαλκανίων , την ανατίναξη των ανακτόρων του σουλτάνου, την κατάληψη από τους Έλληνες ταρσαναλίδες (εργάτες ναυπηγείων) και τα ελληνικά πληρώματα του ναυστάθμου και τον εμπρησμό του στόλου και των δημοσίων κτηρίων. Οι Οσμανλίδες δεν τον πίστεψαν και τον παρέδωσαν στον δήμιο.
(**) Ταγματάρχης Θεόδωρος ( Γεώργιος ) Σεφάνου .
Σεμνός αγωνιστής, ήρωας της μάχης του Πέτα και της εκστρατείας της Καρύστου είναι ο άντρας της και πατέρας των παιδιών της, που όμως πολύ λίγο τα χαίρεται γιατί πιστός στο καθήκον πέφτει θύμα ενός ασυνείδητου λιποτάκτη στρατιώτη και σκοτώνεται.
Έρευνα κειμένων Αρχείων : Κούλα Ξηραδάκη.
Ιστορία των Ταταούλων Του Επισκόπου Παμφίλου Μελισσηνού Χριστοδούλου.
Γιώργου Καμαράδου Βυζαντίου.
Επιμέλεια : Γιώργος Εξαρχόπουλος.
*** Οι γνώμες , οι απόψεις που διατυπώνονται ή τα επιχειρήματα που τυχόν χρησιμοποιούνται στα άρθρα που αναρτώνται από την σελίδα μας, δεσμεύουν μόνο τους συντάκτες τους.